Nội dung
Một giải thích đơn giản về confirmation bias, bài gốc xem ở cuối
#Định nghĩa và giải thích.
goolge dịch: Thành kiến xác nhận
Nó đề cập đến xu hướng tìm kiếm, giải thích và ghi nhớ những gì phục vụ niềm tin sẵn có của chúng ta.
Nói tóm lại, chúng ta thích những thông tin nói rằng tôi đã đúng… và chúng ta khả năng cao ghi nhớ những điểm chúng ta đã biết và quên đi những khía cạnh mà ta chưa nhận thức được (điểm mù).
Trong một thế giới có quá nhiều thông tin, bộ não của chúng ta cần phải đi đường tắt.
Thật không may, lối tắt này có thể khiến chúng ta lạc luôn. Trong trường hợp thành kiến xác nhận, lối đi tắt là: Thông tin này có hỗ trợ cho điều tôi đã và đang tin là đúng không?
Nếu có thì không cần phải thắc mắc về điều đó nữa. Biết ngay mà, tôi luôn đúng !
Trong tất cả các thành kiến, đây là thành kiến mạnh mẽ và lan tỏa nhất, liên tục lọc bỏ thực tế mà ta còn ngu muội (kiến thức mới) để hỗ trợ cho những niềm tin hiện tại của mình.
Nó cũng tự củng cố: bởi vì thành kiến xác nhận khiến cho niềm tin của chúng ta có vẻ như được chứng minh với chứng cớ (thường là trên mạng), chúng ta càng tự tin hơn rằng mình đúng, và do đó, chúng ta càng lọc bỏ và vứt đi những thông tin có thể thay đổi suy nghĩ của mình (mà đáng lý ra là tốt).
Một ví dụ điển hình về thành kiến xác nhận diễn ra trong môi trường truyền thông hiện đại của chúng ta, nơi chúng ta có thể chọn các tờ báo và thậm chí cả những loại câu chuyện xác thực thế giới quan của chúng ta.
Những người thuộc chế độ Việt Nam cũ sẽ luôn coi Cộng Sản là kẻ thù. Dù thực tế chỉ là 2 quan điểm chánh trị khác nhau.
Với sự trợ giúp của các thuật toán đang ầm thầm tìm hiểu sở thích của chúng ta, chúng ta có thể bị mắc kẹt trong mỡ bòng bong được lập nên bởi các bộ lọc hoặc hệ sinh thái thông tin cá nhân, nơi chúng ta được cung cấp ngày càng nhiều nội dung khẳng định lại niềm tin cố hữu của chúng ta và tránh xa khỏi bằng chứng cho thấy chúng ta đã sai. (Bản tính của tất cả chúng ta thực sự không thích bị sai)
Về bản chất, chúng ta cho rằng nguồn thông tin tức đang cho chúng tôi biết về thực tế thế giới ngoài kia, trong khi đó chỉ là ảo ảnh phản chiếu tâm trí bạn mà thôi.
Thành kiến xác nhận cũng là một trong những lý do lớn nhất khiến chúng ta tin vào fake news, tức tin giả. Tại sao phải tốn thời gian và sức lực để kiểm tra sự thật về video, câu chuyện tin tức hoặc meme (ảnh hài) nào đó khi nó đã phù hợp với những gì ta tin tưởng? Ta cảm thấy nó đúng, vì vậy nó sẽ là thế!
Một ví dụ khác về thành kiến xác nhận là niềm tin phổ biến (nhưng sai lầm) rằng trăng tròn tác động đến hành vi.
Thật vậy, trăng tròn thường bị các y tá và bác sĩ đổ lỗi cho việc gia tăng số người nhập viện và cảnh sát là nguyên nhân khiến tội phạm gia tăng. (Thật thú vị khi lưu ý rằng gốc của từ mất trí và mất trí xuất phát từ tiếng Latin luna có nghĩa là mặt trăng.) Nói rõ hơn, không có bằng chứng xác thực nào cho thấy mặt trăng có bất kỳ tác động nào trong số này.
Vậy tại sao niềm tin này vẫn tồn tại?
Hãy tưởng tượng một giáo viên tin vào hiệu ứng trăng tròn. Ông nhận thấy các học trò của mình có vẻ hơi ồn ào và nghĩ: “Chắc là trăng tròn.” Nếu đó là ngày trăng tròn, anh ấy sẽ xác nhận – và có lẽ càng trở nên tin tưởng hơn vào – niềm tin của mình.
Nếu đó không phải là trăng tròn, anh ấy sẽ nhanh chóng giải thích hành vi của họ theo cách khác hoặc đổ lỗi cho điều gì khác. Và trong tương lai, rất có thể anh ấy sẽ nhớ những ví dụ ủng hộ niềm tin của mình và quên đi những ví dụ khác
#Cách khắc phục thành kiến xác nhận:
Thành kiến xác nhận là một trong những thành kiến phổ biến và có ảnh hưởng nhất trong số các thành kiến, vì vậy điều quan trọng là những người có tư duy tự phê phán, phải cố gắng hết sức để giảm tác động của nó.
Dưới đây là một vài lời khuyên:
- Học cách nhận biết khi nào bạn có xu hướng thiên vị, chẳng hạn như khi niềm tin gắn liền với cảm xúc mạnh mẽ và/hoặc bạn tự tin rằng mình đúng. Vì vậy hãy chậm lại và đừng để cảm xúc dẫn dắt lý luận của bạn. Và tránh quá tự tin! Bạn càng chắc chắn rằng niềm tin đó là đúng thì bạn càng ít có khả năng đặt câu hỏi về nó.
- Hãy sẵn sàng nhận lỗi!
Chúng ta càng giữ vững niềm tin của mình thì bằng chứng mâu thuẫn càng bị coi là mối đe dọa. Nhưng nếu bạn không thể thay đổi suy nghĩ của mình bằng những bằng chứng mới thì bạn sẽ không bao giờ có thể học được. Thay vào đó, hãy tách niềm tin của bạn ra khỏi danh tính của bạn: ta không sai mà là niềm tin cũ rích của ta. - Hãy tiến thêm một bước nữa và tìm kiếm bằng chứng chứng minh ta đã sai.
Trong môi trường bão hòa thông tin ngày nay, nếu bạn đang tìm kiếm bằng chứng cho thấy mình đúng, bạn sẽ tìm thấy nó ngay. Vì vậy, thay vào đó, hãy tìm kiếm bằng chứng không xác nhận, tức là ta sai! Nếu niềm tin là đúng thì nó sẽ vượt qua được việc đánh giá kỹ lưỡng, nghiêm ngặt này.
Đọc bài gốc bằng tiếng Anh 👉 tại đây